Online community: burgerparticipatie en de omgevingswet

Hoe kun je burgers betrekken bij de ontwikkeling van een omgevingsvisie in aanloop naar de nieuwe omgevingswet?

Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Zo wordt het straks bijvoorbeeld makkelijker om een bouwproject te starten. Deze Omgevingswet treedt naar verwachting in 2021 in werking en het Rijk, provincies en gemeenten zijn al druk bezig met de voorbereidingen voor dit toekomstige omgevingsbeleid.

Iedereen krijgt te maken met de nieuwe omgevingswet. Sommigen zijdelings, sommigen direct. Anderen vanuit een privésituatie of vanuit een zakelijke achtergrond. Daarom speelt burgerparticipatie een sleutelrol. Door belanghebbenden in een vroeg stadium te betrekken bij het ontwikkelen van visies en plannen ontstaan nieuwe inzichten, betrokkenheid en draagvlak.

De provincie Zuid-Holland heeft Blauw Research gevraagd mee te denken over een manier om burgers te betrekken bij de ontwikkeling van inzicht en visie in de aanloop naar de nieuwe omgevingswet.

‍

Online Research Community: participatie in de praktijk

Voor de provincie Zuid-Holland is een research community opgezet waarin burgers meedenken over de omgevingsvisie van de provincie.

Een research community is een online platform waar burgers op een gecontroleerde manier, onder regie met elkaar kunnen discussiëren over de thema’s die de provincie hen voorlegt. Deze onderzoeksmethode heeft een aantal belangrijke voordelen:

• Je kunt gedurende langere tijd in gesprek met een grote groep inwoners over meerdere thema’s. Je geeft ze de tijd en ruimte om na te denken en standpunt in te nemen over hun leefomgeving. Bijv. door middel van opdrachten waarbij ze met buren en vrienden in gesprek gaan en goed over de thema’s na kunnen denken.
• Er is veel interactie tussen de deelnemers, ze gaan met elkaar in gesprek over onderwerpen zonder dat je daar specifiek een vraag over stelt. Hierdoor kom je achter nuttige informatie.
  
• Een panel-community biedt de mogelijkheid om op een efficiënte manier in dialoog te gaan met een grotere groep burgers (tussen de 150-200 deelnemers). Bij kwalitatief onderzoek zijn dit vaak kleinere groepen en bij kwantitatief onderzoek kun je niet de diepte in.
• Het is een flexibel instrument dat ingericht kan worden voor twee weken maar ook voor jaren. Afhankelijk van de relevantie, urgentie of ontwikkelingen, kun je een community aan en uitzetten. De wensen en behoeften van opdrachtgevers bepalen de opzet.

In het onderzoek voor de provincie Zuid-Holland bleek deze aanpak met een research community een gouden greep om alles te snappen over de wijze waarop burgers aankijken tegen hun eigen omgeving en de rol die de overheid en Provincie in het bijzonder daarin zou moeten hebben.

‍

Onderzoeksaanpak Zuid-Holland Community

De provincie heeft in de community aan betrokken burgers eerst een zestal ambities op het gebied van klimaat, energie, economie, mobiliteit, ruimtelijke ordening en gezondheid voorgelegd.

1. Naar een klimaatbestendige Delta
2. Naar een nieuwe economie: the next level
3. Naar een levendige meerkernige metropool
4. Energievernieuwing
5. Best bereikbare provincie
6. Gezonde en aantrekkelijke leefomgeving
   

Hierbij is o.a. met burgers gesproken over begrijpelijkheid, relevantie, impact, afbakening en taalgebruik. Onderzoekers van Blauw Research fungeerden hierbij als vraagsteller en moderator en analyseerden en duidden samen met de provincie de uitkomsten.

Tijdens deze community verzamelden we veel input op de ambities en onderliggende opgaven. De ambities werden vaak gezien als abstract en ver weg van de inwoner. Mensen denken na over thema’s als het milieu en het klimaat, maar het thema ‘een klimaatbestendige Delta’ blijkt moeilijk gedefinieerd. Veel mensen kunnen zich er niets bij voorstellen wat dit thema inhoudt, wat de provincie hiermee doet en hoe zij hier zelf aan kunnen bijdragen.

Verdiepingsonderzoek provincie: de inwoners van Zuid-Holland aan het woord

De eerste ronde leverde een breed palet aan inzichten op. Maar ook veel vragen. Op welke onderwerpen kun je de houding, wensen en ervaringen van burgers nog specifieker maken? De provincie was op zoek naar die verdiepingsslag. Daarom werd er een tweede community opgezet om verder in te gaan op de ambities.

Deelnemers hadden zelf de mogelijkheid topics in te brengen die volgens hen met het onderwerp te maken hebben. In de week van deze opdrachten is er veel regen gevallen met veel wateroverlast tot gevolg. Door dit als voorbeeld voor het thema ‘klimaatbestendige Delta’ te noemen en daarop de opdrachten aan te passen, begrijpen leden wat het betekent en vooral hoe dichtbij deze ambitie daadwerkelijk kan komen. Inwoners vinden het belangrijk dat er maatregelen tegen wateroverlast, maar ook tegen gevolgen van klimaat(verandering) in het algemeen worden genomen. Een opdracht in de community was bijvoorbeeld om foto’s te maken van producten die zijn niet ‘circulair’ vonden. Aan deze oproep werd massaal gehoor gegeven en dit geeft de provincie een mooi beeld van waar inwoners aan denken bij (niet-)circulaire producten.

‍